چرخش تاریخی

مسعود سلیمی- سال 1959 فیدل کاسترو با همراهان اندکش وارد هاوانا شد تا با برچیدن بساط دیکتاتوری باتیستا‌ در حیاط خلوت آمریکا، در فاصله 100 کیلومتری با ایالت فلوریدا‌ حکومتی انقلابی- سوسیالیستی برپا کند.از آن زمان تا سال‌های میانی آغاز هزاره سوم که از قدرت دست کشید و خانه‌نشین شد، فیدل نه‌تنها به عنوان پدر و حامی ملت رها‌شده کوبا از قید دیکتاتوری که در کسوت قهرمان‌ خلق‌های ستمدیده جهان خود را در آینه جهان نگاه می‌کرد. اما با نگاهی گذرا به کارنامه چریک پیر، در‌می‌یابیم که او در هیچ‌یک از دو زمینه فوق‌ نتوانست تحقق تمام آرمان‌ها و وعده‌های خود را در راستای کامیابی کوبا و دیگر خلق‌های ستمدیده در تاریخ در عمل به ثبت برساند؛ هنگامی که امروز می‌بینیم کوبایی‌ها، صاحب حق خرید و فروش ملک خود شده‌اند‌ و دست کم به طور نسبی می‌توانند‌ خود صاحب شغل شوند. به طور مثال‌ فردی که حرفه آرایشگری را دوست داشت. تا چند سال پیش نمی‌توانست‌ خود صاحب آرایشگاه شود و باید‌ و در واقع مجبور بود در آرایشگاهی متعلق به دولت کار کند. یا مثلا حق مسلمی به عنوان کارگزاری معاملات املاک تا چندی پیش در حکومت سوسیالیستی کوبا‌ وجود نداشت و همچنین حق گشودن دکه مجاز برای کسب‌و‌کار چراکه همه چیز در اختیار حکومت و حزب کمونیست بود.امروز که حدود 10 سال از خروج رائول از زیر سایه برادر بزرگ‌تر می‌گذرد، کوبا نخستین انتقال قدرت غیرخانوادگی را در تاریخ خود- هرچند محدود و باز هم در کادر حزب کمونیست- تجربه می‌کند که هر چند گران و پر‌هزینه تمام شد‌ اما دست‌کم این نوید را می‌دهد که می‌توان در آینده شاهد چرخش بیشتری در ساختار تک‌حزبی این کشور بود.اقتصاد تک‌محصولی و دولتی کوبا‌ برای رسیدن به خودباوری و استقلال در درجه اول نیاز به کسب اعتماد جهانی به ویژه نزد سرمایه‌گذاران دارد‌ چراکه بدون ارتباط متعادل و به دور از چالش‌آفرینی با جهان و دست یازیدن به سوی سرمایه و تکنولوژی جهان، در کنار داشته‌های داخلی، کوبا نمی‌تواند به آینده نوین خود امیدوار باشد. از طرفی، یکی از مشخصه‌ها و ثروت‌های اقتصادی کوبا، به توریسم این کشور برمی‌گردد که می‌تواند و باید در ساختار تازه سیاسی‌اش به جایگاه اصلی خود برسد.کوبا‌ 60 سال پس از سقوط باتیستا و چند سال پس از مرگ چریک پیر، از امروز قرار است آهسته و امیدوار در راهی دشوار و طولانی برای رسیدن به حداقل‌های یک زندگی استاندارد گام بردارد؛ آغازی که درست مانند ورود کاسترو به هاوانا در 1959 و درست مانند واگذاری قدرت به رائول و درست مانند روزی که چریک پیر از دنیا رفت، در تاریخ کوبا به ثبت خواهد رسید.کوبایی‌ها با نگاهی به سرنوشت انقلابی‌های هم‌قاره خود، به طور خاص ونزوئلا بهتر و بیشتر می‌توانند قدر این چرخش تاریخی را بدانند.
‏massoudmehr@yahoo.fr